Dział: Z GABINETU SPECJALISTY

Któż z nas nie spotkał się z dzieckiem, które było przestymulowane? Pewnie niejednokrotnie sami jako terapeuci doprowadziliśmy do przestymulowania. Jest to zupełnie normalne, zwłaszcza na początku procesu terapeutycznego. Nie znamy jeszcze dokładnie dziecka i nie wiemy, w jaki sposób reaguje na poszczególne bodźce. Czasem okazuje się, że w trakcie zajęć gabinetowych dziecko mocno się kontroluje, a trudne i negatywne reakcje pojawiają się dopiero po wyjściu z gabinetu lub w domu. Konieczne jest więc zadbanie o sprawny przepływ informacji, żeby możliwe było zweryfikowanie, czy poszczególne aktywności wpływają niekorzystnie na układ nerwowy.

Kiedy podczas jednej z sesji terapeutycznych zapytałam mojego podopiecznego o przyczynę jego ewidentnie kiepskiego nastroju tego dnia, pięcioletni wówczas Adaś odpowiedział po prostu „Są takie dni…”. Pomyślałam sobie wtedy, że trudno z tym dyskutować. Bo przecież są takie dni, są takie godziny, są takie chwile, kiedy wszystkiego wokół jest po prostu za dużo. Ludzie są za bardzo, dźwięki są za intensywnie, światło jest zbyt ostre, buty za ciasne, telefon nie przestaje dzwonić, ktoś ciągle o coś pyta, a w głowie mamy kłębowisko spraw do załatwienia. Takie przeciążenie to sytuacja, której czasami doświadcza każdy z nas. Niektórych spotyka to częściej, a innych rzadziej. Ale wszyscy znamy to uczucie, kiedy w naszym ośrodkowym układzie nerwowym zaczyna brakować przestrzeni na kolejne docierające do nas bodźce. Myślimy wówczas: „Jeśli ten telefon jeszcze raz zadzwoni...”, „Jeśli szef zaraz nie przestanie gadać...”, Jeśli natychmiast nie zdejmę tych butów…”. No właśnie, to co?

Fizjologiczny chód jest podstawowym sposobem poruszania się człowieka. Wyobrażając sobie to zjawisko z perspektywy motoryczności, możemy poddać je zarówno ocenie biomechanicznej, jak i interpretacji psychologicznej czy psychospołecznej. W perspektywie medycznej interesować nas będą parametry fizjologiczne oraz strukturalne, jeśli chodzi o ośrodki mózgu zaangażowane w prawidłowości lokomocyjne. Natomiast w perspektywie psychologicznej czy psychospołecznej będziemy rozpatrywać ułożenie dłoni oraz ich swobodę ruchu, dynamikę chodu, balans i wiele innych, przypisując im cechy osobnicze czy obrazujące ekspresję emocjonalną. W aspekcie przetwarzania procesów sensorycznych będziemy rozpatrywać chód jako wybitną umiejętność przemieszania się, czyli angażowania wielu układów sensorycznych, m.in. układu przedsionkowego, oraz dawkowania siły mięśniowej, czyli funkcji proprioceptywnych. Na dodatek cały ten proces odbywa się pod kontrolą układu wzroku. Kontekst emocjonalny, czyli ten rozumiany przez mowę ciała, również będzie nam gwarantował cały wachlarz cech charakterystycznych dla człowieka jako jednostki.

Terapią manualną nazywa się leczenie, w którym terapeuta, wykorzystując odpowiednie chwyty i manipulacje, stosuje specjalistyczne techniki diagnostyczno-lecznicze nakierowane na wykrywanie i leczenie zaburzeń w obrębie stawów, więzadeł, mięśni oraz wzorców postawy, wzorców ruchowych i oddechowych. Od czego zacząć?

Układ przedsionkowy jest jednym ze zmysłów bliskich, co oznacza, że jego prawidłowe funkcjonowanie przyczynia się do właściwego rozwoju dziecka i wpływa na osiąganie przez nie wszystkich istotnych umiejętności. Mówi się nawet o tym, że nie ma terapii integracji sensorycznej bez ćwiczeń przedsionkowych. W każdym gabinecie znajduje się sprzęt dedykowany właśnie do stymulowania układu przedsionkowego. Najbardziej rozpoznawalna i znana wszystkim terapeutom jest platformowa podwieszana. Poniżej przedstawiono propozycje aktywności wraz z wyjaśnieniem, w jaki sposób można je wykonać z dzieckiem.

Kilka lat temu, na (pierwszej chyba) Konferencji Integracji Sensorycznej w Warszawie jednym z prelegentów był fizjoterapeuta Paweł Zawitkowski. Trochę ze zdziwieniem słuchałam, jak mówił o tym, że w Polsce nadużywa się… terapii SI. Wtedy nie do końca się z nim zgadzałam, jednak jego słowa zarezonowały i zostały ze mną do dziś. Zachęcam do wspólnego pochylenia się nad tym tematem.

Masturbacja dziecięca lub też onanizm dziecięcy występują często u dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnym szkolnym. Następuje wówczas stymulowanie własnego ciała, głównie obszarów erogennych. Strefami erogennymi nazywamy obszary na naszym ciele, które są silnie unerwione, a przez to bardzo wrażliwe na dotyk. Miejsca erogenne znajdują się tam, gdzie skóra jest bardzo cienka lub gdzie występuje jedynie błona śluzowa. Stymulacja stref erogennych wywołuje pobudzenie seksualne. Rodzice często wyrażają zaniepokojenie takimi zachowaniami. Co robić?

O ile zaburzenia SI dotyczą tylko niektórych z nas, o tyle profil sensoryczny ma każdy, a jego określenie jest znacznie łatwiejsze niż pełna diagnoza procesów integracji sensorycznej. Kiedy przeprowadzenie pełnej diagnozy jest bardzo trudne lub wręcz niemożliwe, określenie profilu sensorycznego naszego pacjenta będzie bardzo ważnym pierwszym krokiem do rozpoczęcia skutecznej interwencji terapeutycznej. Poprawne ustalenie profilu sensorycznego pomo­­że nam wspierać rozwój dziecka na pod­­­- stawie jego zasobów i możliwości, lepiej zrozumieć jego zachowanie, efektywnie zaplanować rodzaj i liczbę aktywności czy zabaw podczas zajęć terapeutycznych.